1 stycznia 2025 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe.
W niniejszym informatorze przybliżamy, co dla podatników oznacza wejście w życie obowiązków związanych z raportowaniem JPK CIT.
1. Ustawa CIT
Zgodnie z art. 9 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej „Ustawa CIT”), który wszedł w życie 1 stycznia 2025 r., podatnicy prowadzący księgi rachunkowe są obowiązani:
- prowadzić te księgi przy użyciu programów komputerowych oraz
- przesyłać je właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego po zakończeniu roku podatkowego, do dnia upływu terminu złożenia zeznania albo deklaracji podatkowej.
Zgodnie z przywołanym przepisem, księgi rachunkowe powinny być przekazywane w postaci elektronicznej, odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej. Struktury JPK CIT, o których mowa w przepisie, zostały udostępnione przez Ministerstwo Finansów.
Podatnicy będą zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i przesyłania JPK CIT w terminie złożenia zeznania lub deklaracji podatkowej, bez wcześniejszego wezwania organów.
Ze wspominany obowiązków wyłączeni będą podatnicy:
- zwolnieni od podatku na podstawie art. 6 ust. 1 Ustawy CIT, z wyjątkiem fundacji rodzinnych,
- uprawnieni do składania zeznania w postaci papierowej oraz
- prowadzący uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.
Obowiązek raportowania JPK CIT dotyczy również fundacji rodzinnych oraz podmiotów rozliczających się w ramach tzw. estońskiego CIT!
Obowiązek prowadzenia ewidencji i jej przesyłania za okresy roczne przez podatników będzie realizowany stopniowo, za lata podatkowe rozpoczynające się po:
- 31 grudnia 2024 r. w przypadku podatkowych grup kapitałowych oraz podatników CIT, których wartość przychodu w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 mln euro (dla podatników, których rok podatkowy jest zbieżny z rokiem kalendarzowym, próg ten wynosi zatem 213 650 000 zł przychodów podatkowych w roku 2024);
- 31 grudnia 2025 r. w przypadku podatników CIT (innych niż ww.) i PIT prowadzących księgi rachunkowe, obowiązanych do przesyłania plików JPK_V7;
- 31 grudnia 2026 r. w przypadku pozostałych podatników CIT i PIT prowadzących księgi rachunkowe.
W pierwszej kolejności na nowe obowiązki powinni zwrócić uwagę najwięksi podatnicy CIT, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Będą oni zobowiązani do zgromadzenia i przesłania danych, które do tej pory nie podlegały ewidencji, już za 2025 r.
Pozostali podatnicy mają więcej czasu na dostosowanie się do nowych regulacji. Ponieważ stawiają one przed podatnikami liczne wyzwania związane z koniecznością gromadzenia dodatkowych danych, jak również dostosowania systemów księgowo-finansowych oraz informatycznych, warto rozpocząć przygotowania odpowiednio wcześniej.
2. Struktury JPK
Podatnicy będą zobowiązani przekazywać do urzędu skarbowego dwa pliki: JPK_KR_PD – z informacjami dotyczącymi ksiąg rachunkowych i rozliczenia podatku dochodowego oraz JPK_ST_KR – z informacjami dotyczącymi środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Ministerstwo Finansów opublikowało broszury informacyjne dotyczące nowych struktur, a przed końcem bieżącego roku planowane jest udostępnienie dla nich środowiska testowego.
3. Dodatkowe dane
Spełnienie ustawowych wymogów będzie wymagało od podatników gromadzenia dodatkowych danych, o które należy uzupełnić księgi rachunkowe. Zostały one wymienione w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 sierpnia 2024 r. i obejmują:
- dane identyfikujące kontrahentów podatnika,
- numer identyfikujący fakturę w KSeF, o ile został nadany do dnia przekazania księgi – w przypadku faktur wystawionych przez podatnika, stanowiących dowód księgowy,
- znaczniki identyfikujące konta ksiąg przypisywane według słownika znaczników opublikowanego przez Ministerstwo Finansów,
- dane dotyczące środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, takie jak m.in.:
– rodzaj dowodu potwierdzającego nabycie (wytworzenie, wykreślenie),
– daty nabycia (wytworzenia, wykreślenia),
– określenie numeru dokumentu (OT), na podstawie którego wprowadzono środek trwały lub WNiP do ewidencji,
– określenie numeru dokumentu stwierdzającego wykreślenie z ewidencji.
- wysokość różnicy pomiędzy wynikiem finansowym ustalonym na podstawie przepisów o rachunkowości a podstawą opodatkowania ustaloną na podstawie przepisów Ustawy CIT w podziale na wysokość przychodów:
– zwolnionych z opodatkowania – wykazuje się trwałe różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych (np. zwolnione z opodatkowania dotacje otrzymane przez podatnika),
– niepodlegających opodatkowaniu w bieżącym roku (np. naliczone, lecz nieotrzymane odsetki),
– podlegających opodatkowaniu w bieżącym roku, ujętych w księgach lat ubiegłych (np. otrzymane odsetki, które zostały naliczone w poprzednim roku podatkowym),
– podlegających opodatkowaniu, które nie zostały uwzględnione w księgach (np. przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń),
oraz wysokość kosztów:
– nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów – wykazuje się trwałe różnice pomiędzy zyskiem (stratą) dla celów rachunkowych a dochodem (stratą) dla celów podatkowych (np. koszty reprezentacji),
– nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku (np. naliczone, lecz niezapłacone odsetki),
– uznawanych za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku, ujętych w księgach lat ubiegłych (np. zapłacone odsetki, które zostały naliczone w poprzednim roku podatkowym),
– uznawanych za koszty uzyskania przychodów niepodlegających ujęciu w księgach (np. tzw. hipotetyczne odsetki, naliczane w związku z przekazaniem zysku na kapitał zapasowy lub rezerwowy, o których mowa w art. 15cb Ustawy CIT).
4. Praktyczne wyzwania dla podatników
Nowe regulacje stawiają przed podatnikami szereg wyzwań, takich jak:
- konieczność weryfikacji gromadzonych danych – informacje wymagane w ramach obu schem często nie były dotychczas gromadzone przez podatników albo też były zbierane w sposób uniemożliwiający ich automatyczne przesłanie do urzędu skarbowego, stąd konieczne będzie ich uzupełnienie,
- konieczność uwzględnienia w strukturze logicznej ksiąg rachunkowych nowego elementu w postaci znaczników identyfikujących konta rachunkowe, przypisywane według słownika znaczników opublikowanego przez Ministerstwo Finansów. W praktyce wymóg ten może rodzić poważne problemy dla podmiotów, wykorzystujących inny plan kont niż sugerowany w ramach polskiej ustawy o rachunkowości, co ma często miejsce w przypadku spółek należących do międzynarodowych grup kapitałowych,
- konieczność przypisywania znaczników podatkowych do kont rachunkowych, co jest szczególnie problematyczne w przypadku powszechnie występującej w praktyce sytuacji agregowania na określonych kontach pozycji niejednorodnych podatkowo, tj. np. wydatków stanowiących oraz niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
- wymóg oznaczania wszystkich kontrahentów, z którymi spółka dokonywała transakcji w danym okresie sprawozdawczym. W praktyce obserwujemy szereg problemów w tym zakresie, wynikających z braku jednoznacznego i konsekwentnego oznaczania kontrahentów (w tym tzw. kontrahentów jednorazowych) w systemach finansowo-księgowych podatników.
Ministerstwo Finansów opublikowało na swojej stronie internetowej sekcję Pytań i odpowiedzi, które mają w założeniu rozstrzygać najbardziej problematyczne kwestie związane z nowymi obowiązkami, niemniej z praktyki wynika, że nie odnoszą się one do najbardziej kontrowersyjnych zagadnień, a w wielu obszarach generują dodatkowe wątpliwości podatników.
Otwarcie deklarowanym przez MF celem wprowadzanych zmian jest ułatwienie typowania podatników do kontroli, stąd równolegle z pracami o charakterze technicznym podatnicy powinni również przeprowadzić merytoryczną weryfikację prawidłowości swoich rozliczeń CIT – analiza ta powinna zostać przeprowadzona przed pierwszym raportowaniem JPK CIT!
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 sierpnia 2024 r., wprowadzenie dodatkowych danych jest niezbędne dla zapewnienia porównywalności pomiędzy składanymi przez podatników ewidencjami a sprawozdaniami finansowymi, danymi z JPK_VAT oraz informacjami z systemu KSeF.
5. Podsumowanie
Z uwagi na wskazane ustawowe terminy raportowania, już teraz warto zapoznać się z nowymi regulacjami, zweryfikować dostępność danych i zaplanować wprowadzenie zmian. Dla wielu podmiotów wejście w życie obowiązków związanych z JPK CIT oznacza konieczność gromadzenia dodatkowych danych, a także wdrożenia nowych rozwiązań technicznych i informatycznych, co będzie wymagało istotnego zaangażowania czasowego.
Nasz Zespół może wesprzeć Państwa w toku przygotowań do wdrożenia JPK CIT, w tym w szczególności w zakresie:
- przeprowadzenia analizy dostępności danych i gotowości procesów oraz identyfikacji występujących w tym zakresie braków oraz możliwych do wprowadzenia zmian i modyfikacji (tzw. analiza GAP/FIT), pozwalającej na określenie skali koniecznych działań dostosowawczych, wymaganych w celu uzyskania możliwości wygenerowania poprawnych plików JPK CIT,
- przeprowadzenia przedwdrożeniowego audytu rozliczeń CIT, mającego na celu weryfikację procesu rozliczania CIT w Spółce oraz identyfikację ewentualnych nieprawidłowości, które mogą doprowadzić do wszczęcia kontroli podatkowej w następstwie przekazania do MF plików JPK CIT. W ramach audytu szczególnej weryfikacji poddane zostaną obszary zainteresowania organów podatkowych, możliwe do zweryfikowania w oparciu o dane przekazywane przez podatników w ramach JPK CIT,
- bieżącego wsparcia podatkowego w toku przygotowań i prac implementacyjnych związanych z JPK CIT. Z naszej praktyki wynika, że w trakcie informatycznych prac wdrożeniowych niejednokrotnie pojawia się konieczność rozstrzygnięcia kwestii merytorycznych, związanych z ujęciem lub prezentacją określonych zdarzeń lub informacji dla celów CIT – możemy zapewnić Państwu asystę podatkową w tym wymagającym procesie, która może obejmować również współpracę z podmiotem odpowiedzialnym za techniczne wdrożenie JPK CIT w Państwa organizacji.